مطالعه سازگاری و پایداری عملکرد دانه در ژنوتی پهای پیشرفته گندم نان در مناطق گرمسیر و نیمه گرمسیر دیم

به منظور مطالعه سازگاری و پایداری عملکرد دانه ژنوتی پ های پیشرفته گندم نان در شرایط دیم مناطق گرمسیر و نیمه گرمسیر کشور، تعداد 24 لاین و رقم پیشرفته به مدت سه سال در چهار ایستگاه تحقیقاتی گچساران، کوهدشت، مغان، گرگان و گنبد در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در 4 تکرار طی سالهای زراعی 1380-1377 مورد ارزیابی قرار گرفتند . در پایان هر سال آزمایش برای هر منطقه تجزیه وار یانس ساده و بعد از پایان سه سال، برای هر کدام از مناطق تجزیه مرکب جداگانه انجام گردید .نتایج حاصله نشان داد که در اکثر مناطق و سالهای مورد بررسی تفاوت معنی دار بین ارقام وجود داشت . با توجه به معنی دار نبودن آزمون یکنواختی واریانس خطاهای آزمایشی، تجزیه وار یانس مرکب برای سالها ومناطق مورد بررسی انجام شد و مشخص گردید که اثر متقابل ژنوتیپ × سال × مکان در سطح احتمال 1% معنی دار بود . نتایج حاصل از تجزیه مرکب نشان داد که که از نظر عملکرد دانه بین ژنوتی پ های مورد مطالعه اختلاف بسیار معنی دار وجود داشت و بیشترین میزان محصول دانه به رقم شماره 4 ( Tr8010200) و لاین شماره 15 ( Tan’’s/Pew’’ss) به ترتیب با 2635 و 2550 کیلوگرم در هکتار تعلق داشت در شرایط مشابه متوسط عملکرد رقم شاهد ( زاگرس ) 2462 کیلوگرم در هکتار بوده است . نتایج حاصل از تجزیه پایداری بر روی عملکرد دانه ژنوتیپ های مختلف بر اساس روش های پارامتری تیپ چهار ( لین و بینز ) ، ضریب تغییرات و نیز روش غیر پارامتری رتبه نشان داد که ژئوتیپ شماره 4 ( Tr8010200) در همه روش ها پایدارترین لاین بود . بنابراین با توجه به نتایج حاصل ، ژنوتیپ شماره 4 ( Tr8010200) بعنوان پرمحصول ترین و پایدارترین لاین انتخاب و در سال 1379 تحت عنوان رقم کوهدشت نامگذاری و برای کاشت در مناطق گرمسیر و نیمه گرمسیر دیم کشور معرفی گردید.